iran ne ile yönetiliyor ne demek?
İran, İran İslam Cumhuriyeti Anayasası ile yönetilen teokratik bir cumhuriyettir. Ülkenin siyasi sistemi, dini liderlerin önemli bir rol oynadığı karmaşık bir yapıya sahiptir.
Temel unsurlar şunlardır:
- Dini Lider (Rehber): En yüksek dini ve siyasi otoritedir. Ülkenin genel politikalarını belirler, silahlı kuvvetlerin başkomutanıdır ve yargı erki üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.
- Cumhurbaşkanı: Halk tarafından seçilir ve hükümetin başıdır. Ülkenin iç ve dış politikasının uygulanmasından sorumludur, ancak dini liderin onayına tabidir.
- İran Parlamentosu (İslami Şura Meclisi): Halk tarafından seçilen milletvekillerinden oluşur. Yasaları yapar, bütçeyi onaylar ve hükümeti denetler. Ancak, yasaların İslam hukukuna uygun olması gerekmektedir ve bu, Anayasayı Koruma Konseyi tarafından denetlenir.
- Anayasayı Koruma Konseyi: 12 üyeden oluşur. Altı üyesi dini lider tarafından atanır, altı üyesi ise parlamento tarafından hukukçular arasından seçilir. Konsey, parlamento tarafından kabul edilen yasaların İslam hukukuna ve anayasaya uygunluğunu denetler.
- Uzmanlar Meclisi: Halk tarafından seçilen din adamlarından oluşur. Dini lideri seçme, denetleme ve gerektiğinde görevden alma yetkisine sahiptir.
Bu yapılar, İran'ın siyasi sistemini diğer cumhuriyetlerden farklı kılmaktadır. Ülkede dini liderlerin siyasi karar alma süreçlerinde önemli bir rolü bulunmaktadır.